La bàn với kim chỉ Nam của nó là một công cụ giúp phân biệt phương hướng
cho những chuyến tàu vượt ra ngoài biển khơi, giúp con người có được
định hướng rõ ràng trong đường đi nước bước. Trong khoa Phong thủy, việc
xác định phương vị là khâu đầu tiên và quan trọng để có thể có được
những luận đoán chính xác. Vì vậy, việc nắm rõ về đặc điểm và hiểu biết
chính xác về cách sử dụng la bàn trong Phong thủy là tối quan trọng
trong thực hành Phong thủy.
1. Lịch sử phát triển của La bàn
La bàn với nhiều tên gọi khác nhau như La Kinh, La Kính, Kinh Bàn, Tý Ngọ Bàn, Châm Bàn vốn là một vật dụng khá quen thuộc trong đời sống đồng thời cũng là một công cụ không thể thiếu trong thực hành Phong thủy xưa và nay.
La bàn với nhiều tên gọi khác nhau như La Kinh, La Kính, Kinh Bàn, Tý Ngọ Bàn, Châm Bàn vốn là một vật dụng khá quen thuộc trong đời sống đồng thời cũng là một công cụ không thể thiếu trong thực hành Phong thủy xưa và nay.
Sử sách ghi lại La bàn thuần túy là một phát minh của người Trung Hoa
cổ đại cách đây khoảng 2000 năm. La bàn từ những dạng đơn giản ban đầu
đến dạng phức tạp nhiều tầng nhiều lớp như ngày nay là cả một quá trình
phát triển không chỉ vì kỹ thuật mà chứa đựng cả sự kết tinh của nền
triết học phương Đông, của Dịch lý, Thiên văn. Vì vậy hiểu được về chiếc
la bàn sẽ hiểu phần nào về kho kiến thức đồ sộ mà cổ nhân để lại.
Trong tiếng Hán, la có nghĩa là mạng lưới còn bàn có nghĩa là mặt
đĩa. Ở giữa la bàn có kim nam châm. Kim nam châm của la bàn luôn chỉ về
hướng Bắc (sau này chiếc la bàn sử dụng trong Phong thủy, còn gọi là la
kinh, kim nam châm luôn chỉ về hướng nam) toàn bộ la bàn có vòng tròn
trị số là 360 độ.
Theo những nguồn Cổ thư và kết quả nghiên cứu Khảo cổ học, người
Trung Hoa cổ đại đã sớm tìm ra đặc tính chỉ hướng của kim nam châm từ
tính, từ thời Chiến Quốc (403-221 TCN) đã bắt đầu sử dụng một loại la
bàn dùng để bói toán gọi là Ty nam với kim lam châm hình dạng giống như
muỗng canh. Trải qua quá trình phát triển, la bàn dần được cải tiến cả
về hình thức và số vòng trên mâm bàn. La bàn từ chỗ ban đầu chỉ dùng để
bói toán đã trở thành một dụng cụ hữu ích trong xác định phương hướng,
đến thời Minh- Thanh, nó đã trở thành một vật không thể thiếu trong việc
đi biển và đặc biệt la bàn đã xuất hiện thêm nhiều vòng mới, đã trở
thành vật 'trước thuật Phong thủy', làm cho Phong thủy có những biến đổi
phức tạp.
La bàn dùng trong Phong thủy thường gọi là La kinh với nhiều vòng
phân độ dày sít, ít thì vài vòng, nhiều thì hàng mười mấy vòng, rất phức
tạp mà chỉ có những chuyên gia nghiên cứu lâu năm mới có thể hiểu hết
được ý nghĩa của nó.
2. Cách sử dụng La bàn
Các chuyên gia Phong thủy ngoài thẩm định thế cục diện luôn dùng la
bàn xác định rõ phương hướng và phương vị tọa lạc của công trình.
Tọa hướng kiến trúc có ảnh hưởng rất lớn đối với chất lượng hoàn cảnh
cư trú.Việc lựa chọn tọa hướng kiến trúc liên quan đến điều kiện khí
hậu, hoàn cảnh địa lý, tình hình đất dùng xây dựng...tức là phải suy
nghĩ tổng hợp. Trong Phong thủy, yếu tố tọa hướng đóng vai trò như một
nguồn thông tin đầu vào của một bài toán. Nếu như phán đoán sai tọa
hướng thì sẽ sai tất cả. Vì vậy, việc thành thục những kỹ thuật sử dụng
la bàn, la kinh để xác định phương hướng là hết sức quan trọng. Trước
hết, cần phải hiều được một vài nguyên tắc sau:
Thứ nhất, khi dùng la bàn để đo phương hướng, là nhìn từ hướng chính
diện bức tường nhà để quyết định vị trí ngôi nhà, nói một cách đơn giản,
mặt cửa tòa nhà hướng ra đường lớn gọi là 'hướng', ngược lại mặt quay
lưng với tường gọi là 'tọa'.
Thứ hai, khi đo la bàn cần tránh đứng gần các vật làm bằng sắt thép
nhiều từ tính sẽ làm sai lệch kim La bàn. Các công trình thời nay thường
dùng nhiều bê tông cốt thép hoặc khối lượng sắt thép quá nhiều (đặc
biệt là các căn hộ chung cư hay các tòa cao ốc) sẽ ảnh hưởng đến từ tính
của kim la bàn. Vì vậy, nếu muốn biết phương vị chính xác của ngôi nhà
thì nên ra ngoài cửa tòa nhà dùng la bàn để đo đạc tại nhiều địa điểm
khác nhau.
Để xác định hướng, trước hết phải xác định được tâm nhà, trục nhà,
sau đó đặt la kinh ở một vị trí đảm bảo không có từ tính, sau đó đặt La
kinh song song với trục nhà, xoay mặt la kinh sao cho kim la kinh chỉ
đúng 180 độ. Dựa vào chỉ số trên la kinh ta có thể đoán được ngôi nhà có
độ số là bao nhiêu.
3. Cấu tạo của La kinh
La kinh là từ ghép của từ La bàn( từ la) và các quẻ, các độ số trong
Kinh dịch (từ kinh). La kinh cấu tạo thường với phần giữa là la bàn còn
các vòng chữ viết đồng tâm là các chữ và kí hiệu theo ngôn ngữ Kinh
dịch. La kinh chính là phương tiện dùng trong việc tác nghiệp thuật
phong thủy
La kinh gồm nhiều loại các nhau. Chủ yếu do sự phong phú của các trường phái học thuật trong Phong thủy như phái Bát quái, phái Ngũ Hành, phái Kỳ môn độn giáp, phái Tam hợp, phái Huyền không phi tinh, phái Bát trạch. La kinh cũng có sự biến đổi theo vùng miền như ở La kinh ở Hồng Công, Đài Loan sẽ không giống như la kinh ở Quảng Đông hay Quảng Tây hay ở Việt Nam.
La kinh gồm nhiều loại các nhau. Chủ yếu do sự phong phú của các trường phái học thuật trong Phong thủy như phái Bát quái, phái Ngũ Hành, phái Kỳ môn độn giáp, phái Tam hợp, phái Huyền không phi tinh, phái Bát trạch. La kinh cũng có sự biến đổi theo vùng miền như ở La kinh ở Hồng Công, Đài Loan sẽ không giống như la kinh ở Quảng Đông hay Quảng Tây hay ở Việt Nam.
Theo thời gian La kinh biến đổi từ đơn giản đến phức tạp, từ mức độ
đơn giản khi chỉ có 5,6 vòng cơ bản. Phức tạp hơn có những La kinh với
số vòng lên tới 36 tầng, thậm chí là 54 tầng bao gồm không chỉ những
kiến thức thuần túy phong thủy mà còn ứng dụng trong thiên văn để coi
thời tiết dùng cho nông nghiệp.
4. Ứng dụng La kinh trong thuật Phong thủy
Phức tạp hơn và được sử dụng khá phổ biến là vòng phân 24 sơn hướng
trong Phong thủy, khi đó bàn 360 độ sẽ phân thành 24 cung, mỗi cung quản
15 độ với việc kết hợp nạp cả Thiên can, Địa chi, Bát quái trong vòng
tròn này. Cụ thể khi đó 12 Điạ chi là Tý, Sửu, Dần, Mão, Thìn, Tỵ, Ngọ,
Mùi, Thân, Dậu, Tuất, Hợi kết hợp với 8 Thiên can là Nhâm, Quí, Giáp,
Ất, Bính, Đinh, Canh, Tân, cùng với 4 Quẻ trong bát quái là: Càn, Khôn,
Cấn, Tốn.
Đi sâu hơn, các nhà Phong thủy học cao cấp chia nhỏ tiếp 360 độ tương
ứng 60 múi còn gọi là 60 Long thấu địa, 60 Long mạch doanh súc. Hoặc
chia tiếp thành 72 múi với tên gọi là 72 long mạch xuyên sơn. Mỗi vòng
này có sự ứng dụng khác nhau. Tinh vi hơn, cổ nhân còn chia nhỏ La kinh
tới mức 120 cung và 240 cung để phân cát hung rõ hơn cho các tuyến vị
trên la bàn Phong thủy này.
Không chỉ dừng lại ở cấp độ phân chi tiết, các nhà Phong thủy học với
các quan điểm Phong thủy khác nhau cũng đưa những cái tôi riêng vào
trong La kinh. Như phái Huyền không học đưa thêm các độ số chi tiết của
các cung kiêm hướng, phái Tam hợp đưa thêm những kiến thức về nạp giáp
nảy sinh các vòng này, phái Dịch Phong thủy đưa 64 quẻ qui nạp vào trong
các tầng của La kinh. Đi xa hơn, phái này đưa thêm 6 hào trong quẻ dịch
vào và phân La kinh ra thành 384 cung với độ số cát hung khác nhau.
Ở Việt Nam, xu hướng cá nhân hóa, trường phái hóa La kinh cũng đã
manh nha xuất hiện. Nhiều nhà Phong thủy tự chế tạo riêng cho mình dụng
cụ khi tác nghiệp. Đã có những doanh nghiệp bắt tay vào nghiên cứu chế
tác dụng cụ này cho người Việt. Hiện ở Việt nam đã có những La kinh rất
đáng tin cậy và có chất lượng tốt do người Việt sản xuất. Điển hình nhất
là La kinh tiếng Việt của thành viên Lái đò, một người nghiên cứu nhiều
năm về Phong thủy.
5. Giới thiệu vài ứng dụng chi tiết trong la bàn Tam hợp
5. Giới thiệu vài ứng dụng chi tiết trong la bàn Tam hợp
Trong La kinh Tam hợp có tới 3 vòng 24 sơn, tên gọi và vị trí cũng
như cách dùng có sự khác nhau. 24 sơn vòng trong là chính châm địa bàn,
24 sơn vòng giữa là trung châm nhân bàn, 24 sơn vòng ngoài là phùng châm
thiên bàn.
Trục Tý Ngọ trong chính châm chỉ đường Tý Ngọ, tức là một đầu chỉ về
hướng chính nam 180 độ, đầu kia chỉ chính bắc 0 độ. Trục Tý Ngọ trong
nhân bàn hợp thành 7.5 độ với vị trí Tý Ngọ của địa bàn thiên về phía
sau theo chiều kim đồng hồ. Còn trong Phùng châm thiên bàn thì lệch so
với Chính châm địa bàn 1 góc 7,5 độ nhưng thiên về phía trước theo chiều
kim đồng hồ.
Chính châm địa bàn được người xưa cho là lấy theo phương vị địa từ,
lấy địa từ trường làm căn cứ. Chính châm ứng dụng rất phổ biến để xác
định điểm tọa lạc của kiến trúc, phương hướng trong kiến trúc .
Trung châm có thuyết cho rằng chỉ phương vị sao bắc cực, lấy sao bắc
cực làm căn cứ. Tầng này chủ yếu để phán đoán hoàn cảnh của các kiến
trúc lân cận nhưng thiên về vật tĩnh và đặc như địa ốc, núi non, rừng
cây.
Phùng châm thiên bàn được cổ nhân cho là chỉ phương vị của ánh mặt
trời, lấy mặt trời làm căn cứ. Tầng này dùng để phân tích các vật, ngoại
cảnh mang tính động như dòng chảy, sông hồ, từ đó phân định cát hung.
La bàn trong Phong thủy là một dụng cụ thật cần thiết và tưởng chừng
như không thể thiếu đối với tác nghiệp Phong thủy. Có nhiều câu hỏi lý
thú đặt ra khi nghiên cứu mô hình kiến trúc hay công trình mà vì nhiều
lý do không thể tìm được hướng hay phương vị. Ví dụ như trên những chiếc
tàu thủy mỗi năm đi biền biệt không dừng cố định chẳng hạn. Lý do này
khiến việc phân định hướng hay phương vị tọa lạc coi như bất khả thi.
Những cá nhân trong những công trình kiến trúc đó khi sống lâu năm sẽ
ảnh hưởng Phong thủy tới đâu? Việc định cát hung theo Phong thủy tưởng
chừng như quá khó ?!
Tuy thế, thiếu đi La bàn, không rõ phương vị của kiến trúc, người làm
Phong thủy cũng vẫn có những phương án để tìm hiểu về chất và lượng của
đối tượng nghiên cứu. Khi đó những kiến thức Phong thủy về hình thể và
cấu trúc của đối tượng lại được vật dụng triệt để mà xem nhẹ những tinh
tế và phức tạp của Phong thủy về lý khí.
( Theo Chuyên gia Phong thủy.KTS Phạm Cương )
Show Disqus Comment Hide Disqus Comment